|
|
|
Rozwój drukarstwa we Włoszech - wiek XV |
Do Włoch sztuka drukarska przedostała się bardzo wcześnie, po 1462 roku. Pierwsze włoskie druki powstały w benedyktyńskim klasztorze w Subiaco. Działali tam dwaj uczniowie Schöffera: Konrad Sweynheym i Arnold Pannartz, którzy warsztat z Subiaco przenieśli do Rzymu. Wówczas dużym zainteresowaniem cieszyła się literatura klasyczna. Włochy jak żaden inny kraj z entuzjazmem powitały rozkwit nowej sztuki. Centralnym ośrodkiem drukarstwa włoskiego stała się Wenecja, zwłaszcza w okresie 1470-1480, gdy pojawił się tam Mikołaj Jenson, który stworzył piękną nową czcionkę antykwę, oraz Erhard Ratdolt, twórca ornamentów i inicjałów drukarskich noszących już cechy renesansu. Rozpowszechnił w inicjałach i ramkach charakterystyczny roślinno-arabeskowy ornament biały na czarnym tle. Wprowadził ozdobną kartę tytułową, wykonaną w drzeworycie, druk wielobarwny, a nawet złoto jako farbę drukarską, stosowaną czasem w dedykacjach. Jako pierwszy zamieszczał erratę w swych wydawnictwach. Przeszczepił do Włoch styl gotycki w swoich pięknych drukach liturgicznych. W drukarstwie włoskim przyjął się zwyczaj pewnego doboru stylu czcionki zależnie od treści i przeznaczenia druków. I tak np. literaturę klasyczną i humanistów współczesnych tłoczono zazwyczaj antykwą, dzieła prawnicze i teologiczne oraz druki przeznaczone do liturgii kościelnej składano przeważnie gotykiem. Oprócz Jensona i Ratdolta działali we Włoszech liczni drukarze niemieccy, jednak od lat osiemdziesiątych XV wieku tracili stopniowo swoje wpływy na rzecz rodzimych warsztatów włoskich. Oficyna Manucjuszy w Wenecji, założona w 1494 roku, działająca prawie przez cały XVI wiek, była w dziejach książki wydarzeniem epokowym ze względu na wiele twórczych i nowatorskich elementów, które wniosła w dziedzinę drukarstwa, stylu książki i zasad pracy wydawniczej. Oprócz oficyny Manucjuszy działało w Wenecji 150 warsztatów drukarskich. Wkrótce sztuka typograficzna rozprzestrzeniła się w całych Włoszech. Poza Wenecją, Subiaco i Rzymem włączyły się w jej nurt Florencja, Mediolan, Neapol, Ferrara, Werona. Druki włoskie tego okresu odznaczają się wysoką jakością, wykonane są na pięknym papierze. Charakterystyczną cechą ornamentyki włoskiej jest ramka okalająca stronę tytułową lub inicjały, w których biała kreska rysunku występuje na czarnym tle.
|
|